DƯƠNG BÁ TRẠC

DƯƠNG BÁ TRẠC

Bà Triệu

Khí thiêng Lô Tản 133 đúc nên người
Chẳng những trai hay gái cũng tài
Vùng vẫy non sông ba thước vú
Xông pha tên đạn một đầu voi
Thằng Ngô gan thỏ kinh đầu rụng
Cửa tướng con dòng đích chẳng sai
Thua được sự thường chi sá kể
Nữ nhi ái quốc tiếng muôn đời

..................

133. Sông Lô ở Tuyên Quang và núi Tản ở Sơn Tây.

Bà Phan Thị Thuấn 134

Chàng đi theo nước thiếp theo chồng
Thiếp chết trinh mà chàng chết trung
Đến thế ân tình đôi trọn vẹn
Việc chi cười nói chẳng thung dung
Ma chay đã đủ trên trần thế
Đào đỏ thôi về dưới thủy cung
Giã họ giã hàng giã thôn xóm
Cương thường để lại với non song

...................

134. Bà Phan là vợ lẽ Ngô Cảnh Hoàn. Khi ông Ngô bị tử trận ở sông Thúy Ái trong khi chống quân Nguyễn Huệ, bà không buồn khóc lại cười rằng: "Chết vì nước là việc nên mừng!”. Sau dó mặc áo màu hoa đào đến trẫm mình ở chỗ ông Ngô tử trận.

Nguyễn Văn Quyên 135

Giữ ngựa tuy hèn cũng chúa tôi
Gan trung ngứa tiết sợ gì ai
Cường quyền chúa phải quân vô lễ
Quốc thể tôi liều bịch mấy thoi
Dùi dắng đã không tình cấp nạn
Hung hăng lại giở thói khinh người
Anh Ngô biết mặt thằng này chửa
Giữ ngựa tuy hèn cũng chúa tôi

.....................

135. Nguyễn Văn Quyên là người hầu giữ ngựa cho vua Lê Chiêu Thống. Vua Lê chạy sang Bắc Kinh, một hôm đòi vào kêu với Thanh Đế, bị bọn giữ cửa xua đuổi nhục nhã, Nguyễn Văn Quyên liền đánh chông bọn đó và đã bị chúng đánh đòn đau.

Bà Nguyễn Thị Kim 136

Giong ruổi quan hà lạc chúa công
Ngọn mây non bắc tịt mù trông
Bồng mao tạm lúc nương thân liễu
Kinh khuyết may sao thấy mặt rồng
Thác nghĩa đã ghi cùng sắt đá
Sống thừa còn hạn với non sông
Thôi thôi nước cũ đây là hết
Năm lạy linh tiền chứng thiếp trung

..................

136. Bà này là hoàng phi cùa vua Lê Chiêu Thống, không kịp theo vua sang Tàu và ẩn thân trong một ngôi chùa. Đến khi Gia Long cho rước linh cữu vua Lê về nước, bà ra khóc lạy rồi tự tử để được sớm theo vua.

Nguyễn Cao

Trời đất chông gai hết vẫy vùng
Còn đem một chết tạ non sông
Kinh luân cuốn lại con dao bạc
Danh tiết phơi ra giọt máu hồng
Hồn nước gọi về dân Ngũ tỉnh
Tiếng thơm cùng thọ miếu Song trung
Chết mà được việc hơn bao sống
Gian hóa nên ngay nhát hóa hùng