SONG THẤT LỤC BÁT - NGUYỄN DU

NGUYỄN DU

Bài Chiêu Hồn

Tiết tháng bảy mưa dầm sùi sụt
Toát hơi may lạnh lẽo xương khô
Não người thay buổi chiều thu
Ngàn lau nhuộm bạc lá ngô rụng vàng

Đường Bạch dương bóng chiều man mác
Dịp Đường lê lác đác sương sa
Lòng nào lòng chẳng thiết tha
Cõi dương còn có nữa là cõi âm

Trong trường dạ tối tăm trời đất
Có khôn thiêng phảng phất u minh
Thương thay thập loại chúng sinh
Hồn đơn phách chiếc lênh đênh quê người

Hương lửa đã không nơi nương tựa
Hồn mồ côi lần lữa mấy năm
Còn chi ai khá ai hèn
Còn chi mà nói kẻ hiền người ngu

Tiết đầu thu lập đàn giải thoát
Nước tĩnh đàn sái hạt dương chi
Muôn nhờ đức Phật từ bi
Giải oan cứu khổ cùng về Tây phương

Cũng có kẻ tính đường yêu hãnh
Chí những lăm cất gánh non sông
Nói chi những buổi tranh hùng
Tưởng khi thất thế vận cùng mà đau

Bỗng phút đâu mưa sa ngói lở
Khôn đem mình làm đứa sất phu
Giàu sang càng nặng oan thù
Máu tươi lai láng xương khô rụng rời

Đoàn vô tự lạc loài nheo nhóc
Quỷ không đầu đón khóc đêm mưa
Cho nay thành bại là cơ
Mà cô hồn biết bao giờ cho tan

Cũng có kẻ màn loan trướng huệ
Những cậy mình cung quế phòng hoa
Một phen thay đổi sơn hà
Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu

Trên lầu cao dưới dòng nước chảy
Phận đã đành trâm gãy bình rơi
Khi sao đông đúc vui cười
Mà khi nhắm mắt không người nhặt xương

Đau đớn nhẽ không hương không khói
Luống ngẩn ngơ trong cõi rừng xim
Thương thay chân yếu tay mềm
Càng năm càng héo một đêm một dài

Kìa những kẻ mũ cao áo rộng
Ngọn bút son sống thác ở tay
Kinh luân gâm một túi đầy
Đã đêm Quản, Nhạc, lại ngày Y, Chu

Thịnh mãn lắm oán thù càng lắm
Trăm loài ma mồ nấm chung quanh
Nghìn vàng khôn đổi được mình
Lầu ca viện hát tan tành còn đâu

Kẻ thân thích vắng sau vắng trước
Biết lấy ai bát nước nén nhang
Cô hồn thất thểu dọc ngang
Nặng oan khôn nhẽ tìm đường hóa sinh

Kìa những kẻ bài binh bố trận
Đổi mình vào lấy ấn nguyên nhung
Gió mưa sấm sét đùng đùng
Dãi thây trăm họ làm công một người

Khi thất thế tên rơi đạn lạc
Bãi trường sa thịt nát máu trôi
Mênh mông góc bể bên trời
Nắm xương vô chủ biết nơi chốn nào

Trời xâm xẩm mưa gào gió thét
Khí âm huyền mờ mịt trước sau
Ngàn mây nội cỏ rầu rầu
Nào đâu điếu tế nào đâu chưng thường

Cũng có kẻ tính đường chí phú
Mình làm mình nhịn ngủ kém ăn
Ruột rà không kẻ chí thân
Dẫu làm nên để dành phần cho ai

Khi nằm xuống không ai nhắn nhủ
Của phù vân có cũng như không
Sống thời tiền chảy bạc dòng
Thác không đem được một đồng nào đi

Khóc ma mướn thương gì hàng xóm
Hòm gỗ ra bó đóm đưa đêm
Ngẩn ngơ trong quãng đồng chiêm
Tàn hương giọt nước biết tìm vào đâu

Cũng có kẻ rắp cầu chữ quý
Dấn mình vào thành thị lân la
Mấy thu lìa cửa lìa nhà
Văn chương đã chắc đâu mà chí thân

Dọc hàng quán phải tuần mưa nắng
Vợ con nào nuôi nấng kiêng khem
Vội vàng liệm sấp chôn nghiêng
Anh em thiên hạ láng giềng người dưng

Bóng phần tử xa trần hương khúc
Bãi tha ma kẻ dọc người ngang
Cô hồn nhờ gửi tha hương
Gió trăng hiu hắt lửa hương lạnh lùng

Cũng có kẻ vào sông ra bể
Cánh buồm mây chạy xế gió đông
Gặp cơn giông tố giữa dòng
Đem thân chôn rấp vào lòng kình nghê

Cũng có kẻ đi về buôn bán
Đòn gánh che chín dạn hai vai
Gặp cơn mưa nắng giữa trời
Hồn đường phách sá lạc loài nơi nao

Cũng có kẻ mắc vào khóa lính
Bỏ cửa nhà gồng gánh việc quan
Nước khe cơm vắt gian nan
Dãi dầu nghìn dặm, lầm than một đời

Buổi chiến trận mạng người như rác
Phận đã đành đạn lạc tên rơi
Lập lòe ngọn lửa ma trơi
Tiếng oan văng vẳng tối trời càng thương

Cũng có kẻ nhỡ nhàng một kiếp
Liều tuổi xanh buôn nguyệt bán hoa
Ngẩn ngơ khi trở về già
Ai chồng con tá biết là cậy ai

Sống đã chịu một đời phiền não
Thác lại nhờ hớp cháo lá đa
Đau đớn thay phận đàn bà
Kiếp sinh ra thế biết là tại đâu

Cũng có kẻ nằm cầu gối đất
Rõi tháng ngày hành khất ngược xuôi
Thương thay cũng một kiếp người
Sống nhờ hàng xứ chết vùi đường quan

Cũng có kẻ mắc đoàn tù dạc
Gửi mình vào chiếu rách một manh
Nắm xương chôn rấp góc thành
Kiếp nào cởi được oan tình ấy đi

Kia những đứa tiểu nhi tấm bé
Lỗi giờ sinh lìa mẹ lìa cha
Lấy ai bồng bế xót xa
U ơ tiếng khóc thiết tha nỗi lòng

Kìa những kẻ chìm sông lạc suối
Cũng có người xẩy cối xa cây


Có người leo giếng đứt dây
Người trôi nước lũ kẻ lây lửa thành

Người thì mắc sơn tinh thủy quái
Người thì phải nanh hổ ngà voi
Có người hay đẻ không nuôi
Có người sa sẩy có người khốn thương

Gặp phải lúc đi đường nhỡ bước
Cầu nại hà kẻ trước người sau
Mỗi người một nghiệp khác nhau
Hồn xiêu phách lạc biết đâu bây giờ

Hoặc là ẩn ngang bờ dọc bụi
Hoặc là nương ngọn suối chân mây
Hoặc là điếm cỏ bóng cây
Hoặc là quán nọ cầu này bơ vơ

Hoặc là nương thần từ phật tự
Hoặc là nhờ đầu chợ cuối sông
Hoặc là trong quãng đồng không
Hoặc là gò đống hoặc vùng lau che

Sống đã chịu một bề thảm thiết
Ruột héo khô da rét căm căm
Dãi dầu trong mấy muôn năm
Thở than dưới đất ăn nằm trên sương

Nghe gà gáy tìm đường lánh ẩn
Lặn mặt trời lẩn thẩn tìm ra
Lôi thôi bồng trẻ dắt già
Có khôn thiêng nhẽ lại mà nghe kinh

Nhờ phép Phật siêu sinh tịnh độ
Phóng hào quang cứu khổ độ u
Rắp hòa tứ hải quần chu
Não phiền chút sạch, oán thù rửa không

Nhờ đức Phật thần thông quảng đại
Chuyển pháp luân tam giới thập phương
Nhơn nhơn Tiêu diện Đại vương
Linh kỳ một lá dẫn đường chúng sinh

Nhờ phép Phật uy linh dũng mảnh
Trong giấc mê khua tỉnh chiêm bao
Mười loài là những loài nào
Gái trai già trẻ đều vào nghe kinh

Kiếp phù sinh như hình như ảnh
Có chữ rằng vạn cảnh giai không
Ai ai lấy Phật làm lòng
Tự nhiên siêu thoát khỏi trong luân hồi

Đàn chẩn tế vâng lời Phật giáo
Của có chi bát nước nén nhang
Gọi là manh áo thoi vàng
Giúp cho làm của ăn đường thăng thiên

Ai đến dấy dưới trên ngồi lại
Của làm duyên chớ ngại bao nhiêu
Phép thiêng biến ít thành nhiều
Trên nhờ Tôn giả chia đều chúng sinh

Phật hữu tình từ bi phổ độ
Chớ ngại răng có có không không