Truyện Kiều - Nguyễn Du

3135./ Động phòng dìu dặt chén mồi,
Bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa.
Những từ sen ngó đào tơ,
Mười lăm năm mới bây giờ là đây!
Tình duyên ấy hợp tan này,
3140./ Bi hoan mấy nỗi đêm chầy trăng cao.
Canh khuya bức gấm rủ thao,
Dưới đèn tỏ dạng má đào thêm xuân.
Tình nhân lại gặp tình nhân,
Hoa xưa ong cũ mấy phân chung tình.
3145./ Nàng rằng: "Phận thiếp đã đành,
"Có làm chi nữa cái mình bỏ đi!
"Nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi,
"Chiều lòng gọi có xướng tùy mảy may.
"Riêng lòng đã thẹn lắm thay,
3150./ "Cũng đà mặt dạn mày dày khó coi!
"Những như âu yếm vành ngoài,
"Còn toan mở mặt với người cho qua.
"Lại như những thói người ta,
"Vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa.
3155./ "Khéo là giở nhuốc bày trò,
"Còn tình đâu nữa là thù đấy thôi!
"Người yêu ta xấu với người,
"Yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau!
"Cửa nhà dù tính về sau,
3160./ "Thì còn em đó lọ cầu chị đây.
"Chữ trinh còn một chút này,
"Chẳng cầm cho vững lại giày cho tan!
"Còn nhiều ân ái chan chan,
"Hay gì vầy cánh hoa tàn mà chơi?"
3165./ Chàng rằng: "Gắn bó một lời,
"Bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau.
"Xót người lưu lạc bấy lâu,
"Tưởng thề thốt nặng cũng đau đớn nhiều!
"Thương nhau sinh tử đã liều,
3170./ "Gặp nhau còn chút bấy nhiêu là tình.
"Chừng xuân tơ liễu còn xanh,
"Nghĩ rằng chưa thoát khỏi vành ái ân.
"Gương trong chẳng chút bụi trần,
"Một lời quyết hẳn mười phần kính yêu!
3175./ "Bấy lâu đáy bể mò kim,
"Là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa?
"Ai ngờ lại họp một nhà,
"Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm!"
Nghe lời sửa áo cài trâm,
3180./ Khấu đầu lạy tạ cao thâm nghìn trùng:
"Thân tàn gạn đục khơi trong,
"Là nhờ quân tử khác lòng người ta.
"Mấy lời tâm phúc ruột rà,
"Tương tri đường ấy mới là tương tri!
3185./ "Chở che đùm bọc thiếu gì,
"Trăm năm danh tiết cũng vì đêm nay!"
Thoắt thôi tay lại cầm tay,
Càng yêu vì nết càng say vì tình.
Thêm nến giá nối hương bình,
3190./ Cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan.
Tình xưa lai láng khôn hàn,
Thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa.
Nàng rằng: "Vì mấy đường tơ,
"Lầm người cho đến bây giờ mới thôi!
3195./ "Ăn năn thì sự đã rồi!
"Nể lòng người cũ vâng lời một phen."
Phím đàn dìu dặt tay tiên,
Khói trầm cao thấp tiếng huyền gần xa.
Khúc đâu đầm ấm dương hòa,
3200./ Ấy là hồ điệp hay là Trang sinh.
Khúc đâu êm ái xuân tình,
Ấy hồn Thục đế hay mình đỗ quyên?
Trong sao châu nhỏ duềnh quyên,
Ấm sao hạt ngọc Lam-điền mới đông!
3205./ Lọt tai nghe suốt năm cung,
Tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao.
Chàng rằng: "Phổ ấy tay nào,
"Xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy?
"Tẻ vui bởi tại lòng này,
3210./ "Hay là khổ tận đến ngày cam lai?"
Nàng rằng: "Vì chút nghề chơi,
"Đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu!
"Một phen tri kỷ cùng nhau,
"Cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa."
3215./ Chuyện trò chưa cạn tóc tơ,
Gà đà gáy sáng trời vừa rạng đông.
Tình riêng chàng lại nói sòng,
Một nhà ai cũng lạ lùng khen lao.



Chú giải:

3140: Câu này ý nói: Kim Trọng, Thuý Kiều cùng nhau kể lể những chuyện buồn, chuyện vui mãi cho đến khi đêm đã khuya, trăng đã cao.
3148: Xướng tùy: Do câu Phu xướng phụ tùy (Chồng xướng vợ nghe theo). Đấy dùng để thay cho chữ phu phụ (vợ chồng).
3160: Câu này ý nói: Nếu Kim Trọng nghĩ đến việc sinh con đẻ cái để nối dõi tông đường về sau thì đã có Thuý Vân.
3161: Kiều ngầm ý nói rằng: Nàng sở dĩ bị cảnh ong qua bướm lại là do hoàn cảnh bắt buộc, chứ tâm hồn nàng thì vẫn trong trắng. Chữ Trinh đây hiểu về phương diện tinh thần chứ không phải về thể xác.
3175: Đáy bể mò kim: Dịch câu Hải đề lao châm, ý nói làm một việc rất khó khăn, mất nhiều công phu.
3176: Câu này ý nói: Bấy lâu đi tìm nàng là đeo đuổi lời thề vàng đá, không phải là tìm thú trăng hoa.
3180: Cao thâm: Cao sâu, ý nói Kiều cảm tạ cái nghĩa cao ơn sâu của Kim Trọng.
3199: Dương hòa: Khí dương đầm ấm của mùa xuân.
3200: Hồ điệp: Con bướm.
Trang sinh: Tức Trang Chu, hay Trang Tử đời Chiến Quốc. Xưa Trang Chu nằm chiêm bao thấy mình hoá thành con bướm tung bay nhởn nhơ, tỉnh dậy bàng hoàng tự hỏi: Không hiểu ta hoá thành bướm, hay chính bướm đương hóa thành ta. Ở đây nói khúc đàn tiêu dao, phiêu dật.
3202: Thục đế: Vua nước Thục.
Đỗ quyên: Con chim quốc. Tương truyền xưa vua nước Thục buồn vì mất nước, chết hoá thành con chim đỗ quyên, tiếng kêu ai oán.
3203: Duềnh quyên: Vũng nước biển sáng đẹp.
3204: Lam Điền: Tên một hòn núi ở tỉnh Thiểm Tây, chỗ sản sinh nhiều ngọc quí.
3210: Khổ tận cam lai: Đắng hết ngọt đến, ý nói vận khổ đã qua, vận sướng bắt đầu tới.

Cho hay thục nữ chí cao,
3220./ Phải người sớm mận tối đào như ai?
Hai tình vẹn vẽ hòa hai,
Chẳng trong chăn gối cũng ngoài cầm thơ.
Khi chén rượu khi cuộc cờ,
Khi xem hoa nở khi chờ trăng lên.
3225./ Ba sinh đã phỉ mười nguyền,
Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy.
Nhớ lời lập một am mây,
Khiến người thân thín rước thầy Giác Duyên.
Đến nơi đóng cửa cài then,
3230./ Rêu trùm kẻ ngạch cỏ lên mái nhà,
Sư đà hái thuốc phương xa,
Mây bay hạc lánh biết là tìm đâu?
Nặng vì chút nghĩa bấy lâu,
Trên am cứ giữ hương dầu hôm mai.
3235./ Một nhà phúc lộc gồm hai,
Nghìn năm dằng dặc quan giai lần lần.
Thừa gia chẳng hết nàng Vân,
Một cây cù mộc một sân quế hòe.
Phong lưu phú quý ai bì,
3240./ Vườn xuân một cửa để bia muôn đời
Ngẫm hay muôn sự tại trời,
Trời kia đã bắt làm người có thân.
Bắt phong trần phải phong trần,
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
3245./ Có đâu thiên vị người nào,
Chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai,
Có tài mà cậy chi tài,
Chữ tài liền với chữ tai một vần.
Đã mang lấy nghiệp vào thân,
3250./ Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa.
Thiện căn ở tại lòng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
Lời quê chắp nhặt dông dài,
Mua vui cũng được một vài trống canh.

HẾT

Chú giải:

3219: Thục nữ chí cao: Người con gái hiền thục có tâm chí cao thượng.
3220: Sớm mận tối đào: Sớm ấp mận, tối ôm đào, ý nói người trăng gió, tình yêu không chuyên nhất. Xem chú thích 1289.
3236: Quan giai: Cấp bậc quan lại, ý nói Kim Trọng làm quan được lần lần thăng chức.
3237: Thừa gia: Đảm đương việc nhà, cũng có nghĩa là sanh dòng nối dõi tông đường.
3238: Cù mộc: Chỉ vợ cả. Xem chú thích 902.
Quế hòe: Xưa họ Đậu, đời Tống, có năm người con trai đều hiển đạt, Vương Đạo có câu thơ khen: Đan quế ngũ chi phương (Quế đỏ năm cành thơm). Xem thêm điển Vương Hữu. Câu này dẫn mấy điển ấy để nói Kim Trọng có đông con cháu hiển đạt sau này

Cảm ơn bạn Lu khach với tác phẩm rất giá trị này, mong sẽ được đọc thêm nhiều tác phẩm của bạn

HP đừng khách sáo, mình tranh thủ đăng thêm một số truyện nữa trước khi đi công tác. Chúc HP và mọi người vui vẻ sinh hoạt nha.